Hàng năm đến ngày Lễ Vu Lan, là dịp để mỗi chúng ta thể hiện tấm lòng hiếu thảo, biết ơn sinh thành, dưỡng dục của tổ tiên, ông bà, cha mẹ, nhắc nhở các thế hệ sau luôn nhớ tới công ơn của thế hệ trước, thường lệ mọi người thường đi chùa, phóng sinh, làm phước để cha mẹ được hưởng công đức. Không chỉ các Phật tử, Lễ Vu Lan còn mở ra một mùa báo hiếu, báo ân lan toả tạo nên nét đẹp văn hoá của dân tộc. Dân gian còn có quan niệm (15/7 âm lịch) là ngày xá tội vong nhân, vì thế nhiều người sắm sửa lễ vật để cúng chúng sinh, từ tiền vàng, quần áo, đến ô tô, xe máy, nhà lầu... Thực tiễn cho thấy thường lệ vào dịp Lễ Vu Lan người dân thường sắm sửa mâm cúng lễ vật rất linh đình trong đó có đủ các loại vàng mã, để đốt cho người đã mất… Đây cũng là nguy cơ tiềm ẩn xảy ra cháy nổ nếu như chúng ta lơ là, bất cẩn và thực tế đã xảy ra cháy nổ ở nhiều nơi trên cả nước gây hậu quả lớn về người và tài sản.

Lễ Vu lan có nguồn gốc Phật giáo nhưng giáo lý nhà Phật không khuyên đốt nhiều vàng mã để báo hiếu, thể hiện lòng biết ơn công sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ. Báo hiếu ở đây là đối với cha mẹ, những người có công ơn sinh thành, nuôi dưỡng ở kiếp này và nhiều kiếp khác. Tín ngưỡng của Phật giáo luôn nhìn nhận con người trong mối quan hệ nhân quả, luân hồi. Điều này có nghĩa chúng ta phải mở rộng lòng báo hiếu với tất cả chúng sinh. Đến mùa Lê Vu Lan chúng ta bắt gặp mọi người dù ở độ tuổi, giới tính nào đều thành kính đón nhận những bông hồng cài trang trọng trên áo, hoa màu đỏ là biểu tượng của việc còn mẹ, còn hoa hồng trắng để tưởng nhớ người mẹ đã khuất, thể hiện tình cảm tốt đẹp nhất, tròn đầy nhất mà con cái gửi đến bậc sinh thành.

         Nguồn gốc của lễ Vu Lan báo hiếu xuất phát từ truyền thuyết Tôn giả Mục Kiền Liên, một đệ tử xuất chúng của Đức Phật đã cứu mẹ mình thoát khỏi kiếp ngục quỷ. Chuyện kể: “Khi Đại Đức Mục Kiền Liên (1 trong 2 đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca) tu luyện thành công, ngài đã nhớ đến người mẹ Thanh Đề đã mất của mình, nên đã dùng mắt phép tìm kiếm bà đã về đâu.

         Thế nhưng, kết quả bất ngờ và đau lòng rằng ngài nhìn thấy mẹ mình bị đày thành Ngạ Quỷ đi lang thang khắp nơi, vô cùng đói khát cực khổ để đền đáp cho những việc ác mà bà đã làm. Quá đau lòng khi chứng kiến cảnh đó, Đại Đức Mục Kiền Liên đã dùng phép biến cơm dâng đến tận địa ngục cho mẹ, nhưng những thức ăn đều hóa thành lửa.

         Không cầm lòng được trước tình cảnh này của mẹ, ngài cầu cứu lên Phật Tổ. Đức Phật dạy rằng dù Đại Đức Mục Kiền Liên thần thông quảng đại tới đâu thì cũng chẳng đủ sức cứu mẹ. Biện pháp duy nhất là dựa vào sức mạnh hợp lực của chư tăng khắp phương, và ngày 15/7 Âm lịch là ngày thích hợp để thỉnh chư tăng, làm lễ cúng dường Tam Bảo cứu lấy phước cho mẹ. Đức Phật cũng dặn thêm là "Chúng sanh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ thì cũng dùng cách này". Từ sự tích này, ngày Lễ Vu Lan báo hiếu đã ra đời.”

         Những năm gần đây, Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam có nhiều hành động quyết liệt nhằm chấn chỉnh các hoạt động lệch chuẩn tâm linh Phật giáo, trong đó có việc ban hành văn bản chỉ đạo việc không đốt vàng mã trong các cơ sở thờ tự, di tích và lễ hội.

Đầu năm 2018, Hội đồng trị sự GHPGVN có Công văn gửi Ban Thường trực Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương lưu ý “nêu cao tinh thần Bồ tát đạo, hướng dẫn đồng bào phật tử và bà con loại bỏ mê tín dị đoan, đốt vàng mã tại các cơ sở thờ tự Phật giáo và các hình thức khác với thuần phong mỹ tục, văn hóa dân tộc và văn hóa Phật giáo...".

Hội đồng Trị sự Giáo Hội Phật giáo Việt Nam khẳng định nếu lạm dụng vàng mã, phần tiêu cực lấn át cả phần tích cực. Khi sử dụng vàng mã thiếu hiểu biết, đốt vàng mã quá nhiều mà không nhận thức được đó chỉ là hành động mang tính tượng trưng thì ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, gây lãng phí của cải xã hội.

         "Đốt vàng mã làm gia tăng lượng khí thải CO2 ra môi trường, gây hiệu ứng nhà kính, góp phần hủy hoại sự cân bằng sinh thái và môi trường sống của con người và các loại động, thực vật. Đốt vàng mã không đúng nơi, đúng chỗ tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, mất an toàn giao thông, dễ gây tai nạn", Hội đồng Trị sự GHPGVN nêu.

         Đảng và Nhà nước ta đã hết sức quan tâm chỉ đạo trong công tác PCCC và CNCH. Ngày 03/01/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 01/CT-TTg về tăng cường công tác phòng cháy và chữa cháy trong tình hình mới. Ngày 31/5/2023, Ban Thường vụ Thành uỷ Tuy Hoà ban hành Chỉ thị số 23-CT/TU về việc đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 01/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phòng cháy và chữa cháy trong tình hình mới. Ngày 09/6/2023, Đảng uỷ ban hành Kế hoạch số 173-KH/ĐU về triển khai thực hiện Chỉ thị số 23-CT/TU của Ban Thường vụ Thành uỷ về việc đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 01 của Thủ tướng Chính phủ. Để đẩy mạnh công tác PCCC và CNCH trong thời gian qua địa phương đã quyết liệt chỉ đạo thực hiện đạt nhiều chỉ tiêu quan trọng trong công tác tuyên truyền vận động Nhân dân thành lập các tổ liên gia an toàn về PCCC, các điểm chữa cháy công cộng, người dân trang bị phương tiện, bình chữa cháy; địa phương đã thành lập 06 Đội dân phòng, phối hợp Đội CSQLHC về TTXH, Công an thành phố tổ chức tập huấn PCCC sâu rộng trong Nhân dân.  

 Để đảm bảo không xảy ra cháy nổ trong mùa Vu Lan. Công an Phường 2, thành phố Tuy Hoà đề nghị người dân nên có cái nhìn đúng đắn hơn trong việc đốt vàng mã... Tránh lãng phí và đặc biệt nếu bất cẩn sẽ dẫn đến cháy nổ gây thiệt hại về người, tài sản ảnh hưởng chính mình và mọi người xung quanh./.

Nguồn: Sưu tầm một số tư liệu.